احمد شاملو آزاد مرد ایرانی

                                         سال روز تولد احمد شاملو

احمد شاملو در بیست و یکم آذرماه 1304 در خیابان صفی‌علیشاه تهران متولد شد. دوره کودکی را به خاطر شغل پدرش که افسر ارتش بود، در شهرهای مختلف کشور گذراند. مادرش کوکب و پدرش حیدر نام داشتند.

در سال 1321 به علت شرکت در فعالیتهای سیاسی در شمال کشور و بعد در تهران بازداشت و به زندان شوروی ها در رشت منتقل شد. حبسی که سه سال به درازا کشید. گفته می شود با سقوط حکومت پیشه وری در آذربایجان، چریکها به منزلش ریخته و او و پدرش را دو ساعت مقابل جوخه آتش نگه داشته اند. پس از بازگشت به تهران، تحصیلات خود را متوقف کرد.

در سال 1326 با اشرف الملوک اسلامیه ازدواج کرد. در همین سال اولین مجموعه شعر خود را با عنوان «آهنگهای فراموش شده» منتشر کرد و به کار روزنامه نگاری مشغول شد. پس از کودتای 28 مرداد، مجموعه شعر «آهنها و احساس» وی توسط پلیس سوزانده شد و خود او بار دیگر بازداشت شد. شاملو یک سال و چند ماه در زندان کودتا باقی ماند.

در ۱۳۳۶ با طوسی حائری ازدواج می‌کند در این سال با انتشار مجموعه اشعار هوای تازه خود را به عنوان شاعری برجسته تثبیت می‌کند. این مجموعه حاوی سبک نویی است. پدرش نیز در همین سال فوت می‌کند. در سال ۱۳۴۰ هنگام جدایی از همسر دومش همه چیز از جملهٔ برگه‌های تحقیقاتی کتاب کوچه را رها می‌کند.

شاملو در ۱۴ فروردین ۱۳۴۱ با آیدا سرکیسیان آشنا می‌شود. این آشنایی تاثیر بسیاری بر زندگی او دارد و نقطه عطفی در زندگی او محسوب می‌شود.آیدا و شاملو در فروردین ۱۳۴۳ ازدواج می‌کنند و در ده شیرگاه (مازندران) اقامت می‌گزینند و تا آخر عمر در کنار او زندگی می‌کند.

در سال ۱۳۴۶ شاملو سردبیری قسمت ادبی و فرهنگی هفته‌نامه خوشه را به عهده می‌گیرد. همکاری او با نشریه خوشه تا ۱۳۴۸ که نشریه به دستور ساواک تعطیل می‌شود، ادامه دارد. در این سال او به عضویت کانون نویسندگان ایران نیز در می‌آید. در سال ۱۳۴۷ او کار روی غزلیات حافظ و تاریخ دوره حافظ را آغاز می‌کند. نتیجه این تحقیقات بعدها به انتشار دیوان جنجالی حافظ به روایت او انجامید. در اسفند ۱۳۵۰ شاملو مادر خود را نیز از دست می‌دهد. در همین سال به فرهنگستان زبان ایران برای تحقیق و تدوینِ کتاب کوچه، دعوت شد و به مدت سه سال در فرهنگستان باقی ماند.

با وقوع انقلاب ایران و سقوط رژیم شاهنشاهی، شاملو تنها چند هفته پس از پیروزی انقلاب به ایران باز می‌گردد. در همین سال انتشارات مازیار اولین جلد کتاب کوچه را در قطع وزیری منتشر می‌کند. شاملو در ضمن به عضویت هیات دبیران کانون نویسندگان ایران در می‌آید و به کار در مجلات و روزنامه‌های مختلف می‌پردازد. او در ۱۳۵۸ سردبیری هفته‌نامه کتاب جمعه را به عهده می‌گیرد. این هفته‌نامه پس از انتشار کمتر از چهل شماره توقیف می‌شود. این اقدامات باعث انزوای هرچه بیشتر شاملو شده و شاعر گوشه عزلت می گزیند.

سال‌های آخر عمر شاملو کم و بیش در انزوایی گذشت که به او تحمیل شده بود. از سویی تمایل به خروج از کشور نداشت. از سوی دیگر اجازه هیچ‌گونه فعالیت ادبی و هنری به شاملو داده نمی‌شد و اکثر آثار او از جمله کتاب کوچه سال‌ها در توقیف مانده بودند. بیماری او نیز به شدت آزارش می‌داد و با شدت گرفتن بیماری مرض قندش، و پس از آن که در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۷۶، در بیمارستان ایران‌مهر پای راست او را از زانو قطع کردند روزها و شب‌های دردناکی را پشت سر گذاشت

بنا به اعتقاد اکثر روشنفکران معاصر ایرانی، شاملو زبان روشنفکری معاصر بود و به عقیده برخی او بزرگترین شاعر پس از حافظ بوده است. شاملو علاوه بر اینکه تحولی تازه در شعر فارسی به وجود آورد، در زمینه فرهنگ عامه نیز با پژوهشهای خود باعث ثبت و ضبط این گنجینه گرانبها شد.

سرانجام در ساعت ۹ شب دوم مرداد ۱۳۷۹ (چند ساعت بعد از آن که دکتر معالجش او و آیدا را در خانهٔ‌شان در شهرک دهکدهٔ فردیس کرج تنها گذاشت، درگذشت.

منبع:فرارو